Do najcenniejszych eksponatów odkrytych w kapsułach należy zaliczyć Krzyż Żelazny, który jest jednym z najstarszych niemieckich odznaczeń wojskowych. Został ustanowiony we Wrocławiu 20 marca 1813 roku, przez króla Prus Friedricha Wilhelma III, na pamiątkę rozpoczęcia wojny wyzwoleńczej Prus spod panowania francuskiego, jako odznaczenie bardziej dostępne, bardziej egalitarne. Projekt nowego odznaczenia, został zaprojektowany, przez znanego pruskiego architekta Karla Friedricha Schinkla. Był to prosty poczerniany żelazny krzyż, z ciągłym srebrnym paskiem dookoła krawędzi. Jego kształt Schinkel zaczerpnął z krzyży noszonych przez Zakon Krzyżaków, zmieniono tylko proporcję, aby krzyż wpisywał się w plan kwadratu. Pierwsze odznaczenia odlewane były w Królewskiej Odlewni Żeliwa w Gliwicach. Po Waterloo, Krzyż Żelazny nie był nadawany aż do 1871 roku. Odznaczenie posiadało dwie klasy (pierwszą i drugą) oraz Gwiazdę Krzyża i Krzyż Wielki noszone na szyi. Awers orderu był gładki i pozbawiony symboli, natomiast na rewersie, w środku umieszczono pęk liści dębu (starogermański symbol męstwa i odwagi), w górnym ramieniu litery „FW” (Friedrich Wilhelm”), zwieńczone pruską koroną królewską. Na dolnym ramieniu umieszczono datę 1813. Krzyż z brzeskiej tuby to odznaczenie II klasy na co wskazuje forma, zachowanej w doskonałym stanie, baretki z szerokim czarnym pasem po środku i wąskimi czarnymi po bokach. Kto był właścicielem tego krzyża nie wiemy, nie doszukałem się tego także w zachowanych dokumentach. Warto zauważyć, iż pomiędzy kwietniem 1813 r., a marcem 1814 przyznano aż blisko siedem tysięcy tych odznaczeń. Zapewne nosił go pierwotnie, któryś z oficerów batalionów fizylierów stacjonujących w tym czasie w Brzegu.

Opracował: dr Romuald Nowak